در حدیثی خواندم که پیامبر صلی الله علیه وسلم از مردی می خواهد که هرگاه زنش را درحال زنا دید چهار شاهد بیاورد، سوال من اینست : اگر در آن لحظه شاهدی نیافت چکار کند؟ آیا بیرون برود و چهار مرد را مطلع کند که همسرش الآن زنا می کند و آنها را ببرد تا شاهد زنایش باشند؟ آیا اینکار برای آدمی دشوار نیست؟ لطفا این مسأله را روشن کنید که چکار باید کرد؟

الحمدلله،

اثبات زنا یا بوسیله چهار شاهد عادل است، یا اعتراف شخص به اینکه زنا کرده است، زیرا هرگاه چنین جرمی ثابت شود بر مجرم مجازات تحمیل خواهد شد تا جائیکه اگر مجرم، محصن (ازدواج کرده) باشد سزایش سنگسار کردن است تا آنکه می میرد، از اینرو شارع حکیم در اثبات این جرم سخت گیری کرده و راه اثبات آنرا سهل و آسان قرار نداده است، تا مبادا ناموس و آبروی مردم تهدید شود.

الله متعال می فرماید : «وَاللَّاتِی یَأْتِینَ الْفَاحِشَةَ مِنْ نِسَائِکُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَیْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْکُمْ» (نساء 15).

یعنی : «و کسانی از زنان شما که مرتکب زنا شوند، چهار نفر از مسلمانان را بعنوان شاهد بر آنها بطلبید».

و می فرماید : «وَالَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِینَ جَلْدَةً وَلاَتَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَداً وَ أُولَئِکَ هُمْ الْفَاسِقُونَ» (نور 4).

یعنی : «کسانی که به زنان پاکدامن نسبت زنا می‌دهند؛ سپس چهار شاهد نمی‌آورند؛ بدیشان هشتاد شلاق بزنید و هرگز گواهی دادن آنان را نپذیرید، و چنین کسانی فاسق هستند».

می فرماید : « لَوْلَا جَاءُوا عَلَیْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَإِذْ لَمْ یَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِکَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْکَاذِبُونَ» (نور 13).

یعنی : «چرا چهار شاهد برای آن نیاوردند؟! اکنون که این گواهان را نیاوردند، آنان در پیشگاه خدا دروغگویانند».

و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده که : «أَنَّ سَعْدَ بْنَ عُبَادَةَ رضی الله عنه قَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنْ وَجَدْتُ مَعَ امْرَأَتِی رَجُلًا أَؤُمْهِلُهُ حَتَّی آتِیَ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ؟ قَالَ: نَعَمْ» مسلم (1498).

یعنی : «سعد بن عباده گفت : ای رسول خدا! اگر مردی را همراه زنم دیدم به (آن مرد) مهلت دهم تا چهار شاهد می آورم؟ فرمود : آری».

پس روشن شد که شارع حکیم گواهی چهار نفر را شرط لازم بر اثبات زنا قرار داده است، و قطعا تحقق این شرط بسیار سخت و دشوار است، و این بری صیانت از ناموس و آبروی مردم است، امام ابن قدامه می گوید : «الخرقی هفت شرط را برای گواهان زنا بیان کرده است، اولین آنها اینست که باید تعداد آنها چهار نفر باشند، و در بین اهل علم بر سر این شرط اجماع هست و هیچ اختلافی نیست..» "المغنی" (9/65) .

نکته بعد اینکه : حال مرد با همسرش در مقایسه با دیگران اندکی متفاوت است، شوهر صاحب بستر است، و انسان عاقل همسرش را بدون دلیل متهم نمی کند، زیرا اتهام وارد کردن بر ناموسِ خود، برای خود او و فرزندانش ننگ و عار است. علاوه بر این؛ شوهر از همسرش چیزهایی می داند و از چیزهایی اطلاع می یابد که غیر او آنرا نمی داند و اطلاع نمی یابد، و لذا ممکن است بر چیزی از همسر خود اطلاع یابد درحالیکه دیگران هرگز با آن روبرو نشوند، این از یک سو.. از سوی دیگر؛ در جنایتی که همسر مرتکب می شود شوهر حق و حقوقی دارد، زیرا او ناموس و شرف و آبروی شوهرش را مورد هتک و بی حرمتی قرار داده است.

برای همین شارع هر دو جانب را مراعات نموده است : از یک سو برای ثبوت زنا گواهی چهار مرد بالغ و عادل را شرط قرار داده است، در غیر اینصورت بر کسی که بدون این شرط یا اعتراف شخص به زنا اتهامی وارد کند، حد قذف بر او جاری می شود، حتی اگر زوج هم باشند - یعنی در این شرط تفاوتی بین زوجین با دیگران قائل نشده است - و از آنسو به دلیل خصوصیتی که در ارتباط با زوجین گفتیم، اگر مرد نتواند چهار شاهد بر اثبات ادعایش مبنی بر زنای همسرش بیاورد، می تواند لعان کند، یعنی شارع راه خروجی برای زوج نهاده که برای غیر او این راه وجود ندارد، و آن اینکه : اگر مردی همسرش را بر زنا بگیرد یا ببیند یا به زنا متهم کند و همسر حاضر به اقرار و اعتراف نشود، او می تواند با همسر خود ملاعنه کند و بعد از آن از وی جدا شود. خداوند متعال می‌‌فرماید : «وَالَّذِینَ یَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُمْ شُهَدَاءُ إِلاَّ أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَات بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنْ الصَّادِقِینَ * وَ الْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَیْهِ إِنْ کَانَ مِنْ الْکَاذِبِینَ * وَ یَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنْ الْکَاذِبِینَ * وَ الْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَیْهَا إِنْ کَانَ مِنْ الصَّادِقِینَ» (نور 6 - 9).

یعنی : «کسانی که زنان خود را متهم (به زنا) می‌کنند و جز خودشان شاهدانی ندارند، هر یک از ایشان باید چهار مرتبه خدا را گواه گیرد که راستگو هستم. و در پنجمین مرتبه (باید بگوید) لعنت خدا بر او باد اگر دروغگو باشد، و اگر زن چهار بار خدا را به گواه گرفت (و سوگند بخورد) که شوهرش (در اتهامی که به او می‌زند) دروغگو است عذاب (رجم) را از او دفع می‌نماید، ودر مرتبه پنجم (باید بگوید که) نفرین خدا بر او باد اگر شوهرش راست بگوید».

هرگاه زن و شوهر ملاعنه کردند، با لعنت کردنشان احکام زیر اجرا شود :

1- جدایی بین آن دو .

2- تحریم أبد (یعنی تا ابد نمی توانند با هم زندگی کنند) .

3- زن لعان کننده با لعان مستحق مهریه‌اش می‌گردد.

4- اگر شوهر انتساب جنین یا بچه بدنیا آمده را به خود نفی کند، به زن سپرده می شود.

آری‌! حکم‌ مردی‌ که‌ به‌ زنش‌ تهمت‌ زنا می‌زند و اقامه‌ بینه‌ (آوردن‌ گواه) هم ‌بر وی‌ دشوار است‌، این‌ است‌ که‌ باید با زنش‌ ملاعنه‌ کند، یعنی‌ زنش‌ را نزد حاکم (قاضی) حاضر کرده‌ و علیه‌ وی‌ ادعا کند سپس‌ حاکم‌ او را به‌ ترتیب‌ فوق‌ سوگند دهد و چون‌ این‌ گواهی‌ها با سوگند اجرا شد، میان‌ آنها جدایی‌ به‌ عمل‌ می‌آید و زن‌ بر وی‌ حرام‌ ابدی‌ گردیده‌ بر زن‌ حد زنا نیز جاری‌ می‌شود، مگر در یک ‌صورت‌ و آن‌ این‌ است‌ که : چهار بار خدا را به گواه بگیرد و سوگند بخورد که شوهرش در اتهامی که به او می‌زند دروغگو است رجم را از او دفع می‌نماید، ودر مرتبه پنجم باید بگوید که نفرین خدا بر او باد اگر شوهرش راست بگوید.

و اما سبب نزول آیه فوق، در واقع پاسخ سوال شماست، از ابن عباس رضی الله عنه روایت است : «هلال بن امیه نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم همسرش را متهم کرد که با شریک بن سحماء زنا کرده، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : «الْبَیِّنَةُ أَوْ حَدٌّ فِی ظَهْرِکَ» «باید دلیل بیاوری وگرنه حد بر پشتت جاری می‌شود»، گفت : ای رسول خدا! آیا اگر کسی از ما مردی را روی همسرش دید، می‌رود و شاهد پیدا می‌کند؟! پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : «الْبَیِّنَةُ أَوْ حَدٌّ فِی ظَهْرِکَ»، شاهد وگرنه حد بر پشتت جاری می‌شود، هلال گفت : قسم به ذاتی که تو را به حق مبعوث کرده است من راستگو هستم، و حتماً خداوند آیه‌ای نازل خواهد نمود و پشت مرا از حد نجات خواهد داد، پس جبرئیل فرود آمد و آیه : «وَالَّذِینَ یَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ فَقَرَأَ حَتَّی بَلَغَ إِنْ کَانَ مِنْ الصَّادِقِینَ»بر پیامبر صلی الله علیه وسلم نازل کرد، پیامبر صلی الله علیه وسلم رفت و به دنبال آن زن فرستاد، هلال آمد و شهادت داد، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : «إِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ أَنَّ أَحَدَکُمَا کَاذِبٌ ، فَهَلْ مِنْکُمَا تَائِبٌ؟» «خداوند می‌داند که یکی از شما دروغ می‌گوید آیا کسی از شما هست که توبه کند؟»، سپس آن زن بلند شد و شهادت داد، و چون نوبت پنجم شد او رانگه داشتند وبه وی گفتند : این کار لعنت را بر تو واجب می‌کند، ابن عباس گفت : آن زن کمی درنگ کرد و روی گردانید بطوریکه گمان کردیم از لعان پشیمان می‌شود (و اقرار می‌کند)، سپس گفت : بعد از این آبروی خویشاوندانم را نمی‌برم و رفت، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : «أَبْصِرُوهَا ؛ فَإِنْ جَاءَتْ بِهِ أَکْحَلَ الْعَیْنَیْنِ سَابِغَ الْأَلْیَتَیْنِ خَدَلَّجَ السَّاقَیْنِ ، فَهُوَ لِشَرِیکِ بْنِ سَحْمَاءَ» «نگاه کنید اگر بچه‌اش متولد شد و چشمهای سیاه، باسنهای بزرگ، و پاهای پرگوشت داشت، بدانید که آن بچه از شریک بن سحماء است» وقتی بچه را به دنیا آورد به او نگاه کردند و دیدند که به همان شکلی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم توصیف کرده بود، فرمود : «لَوْلَا مَا مَضَی مِنْ کِتَابِ اللَّهِ لَکَانَ لِی وَلَهَا شَأْنٌ» اگر به خاطر حکم کتاب خدا نبود که طبق آن، لعان اجرای حد را از زن رفع می‌کند، می‌دانستم با او چه کار کنم» بخاری (4747) .

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: